Odpowiedź na to pytanie wcale nie jest łatwa. Jest wiele rodzajów pieczywa, a popularne powiedzenie, że najlepszy jest chleb razowy, nie jest oczywiste.
Zdaniem specjalistów, najzdrowszy jest ten chleb, który ma najmniej składników, czyli upieczony jest z mąki, zakwasu, wody i soli. Powinniśmy więc czytać etykiety i unikać dodatków takich jak ulepszacze, konserwanty czy barwniki. Warto za to kupować pieczywo wzbogacone naturalnymi dodatkami, takimi jak np. nasiona słonecznika lub dyni.
Pieczywo, zrobione na zakwasie, jest zazwyczaj bardziej zbite i dłużej utrzymuje świeżość. Jest też cięższe, a do wypieku zazwyczaj używa się mąki żytniej lub mieszanki – żytniej i pszennej. Taki wypiek zawiera dużo błonnika, składników mineralnych i witamin z grupy B, a dzięki zakwasowi dostarcza pożytecznych bakterii kwasu mlekowego, które pozytywnie wpływają na nasz układ pokarmowy.
Trudno jednak nie wspomnieć o pieczywie wypiekanym z dodatkiem drożdży. Jego bazą najczęściej jest mąka pszenna, a dodatek drożdży powoduje, że jest szybsze w produkcji. Oczywiście też zawiera witaminy z grupy B, składniki mineralne, jednak w mniejszej ilości. Takie pieczywo jest bardziej puszyste, miękkie i zdaniem wielu osób, także smaczniejsze.
Najważniejsza mąka
Eksperci zwracają uwagę, że kluczowe znaczenie ma mąka, z jakiej pieczywo powstało. Powszechnie uważa się, że im ciemniejsze pieczywo, tym zdrowsze. To prawda, bo najcenniejsze składniki ziarna zbóż są tuż pod ich powierzchnią, w warstwie aleuronowej. Im drobniej mąka zmielona, czyli im jaśniejsza, tym jej mniej i tym mniej zawiera witamin i innych cennych składników. Dlatego tak cenione jest pieczywo razowe – upieczone z mąki razowej, czyli jednokrotnie zmielonej. Taki chleb zawiera kilka razy więcej błonnika, znacznie więcej białek i tłuszczu.
Na drugim końcu skali jest pieczywo białe, np. bułki wypiekane z oczyszczonej mąki z pełnego przemiału.
Warto też pamiętać, że poszczególne gatunki zbóż też różnią się składem. Mąka żytnia jest bogatsza w witaminę B2, mangan i cynk, a mąka pszenna – w białko, magnez, oraz witaminy B1 i B3. Mąka pszenna zawiera za to znacznie więcej glutenu.
Jak wybrać zdrowe pieczywo?
Nie ma jednej odpowiedzi. Wiele zależy od kondycji osoby jedzącej i diety, jaką stosuje. Każdy rodzaj pieczywa ma swoje dobre strony i najlepiej po prostu odżywiać się w sposób zrównoważony.
Pieczywo pszenne – jest lekkostrawne, a więc zalecane dla osób z problemami układu trawiennego, m.in. zespołem jelita drażliwego, nadkwasotą lub wrzodami żołądka. Ale ponieważ jest kaloryczne, łatwo przy okazji zafundować sobie dodatkowe kilogramy.
Pieczywo żytnie – zawiera więcej błonnika, który reguluje prace jelit, witamin z grupy B oraz żelaza. To zdaniem wielu ekspertów najlepszy rodzaj pieczywa. Jest polecany osobom, które odchudzają się, bo syci bardziej niż pieczywo pszenne. Mogą go jeść także osoby z cukrzycą. Jest też ważne „ale” – wypieki te są ciężkostrawne, więc lepiej, żeby go unikały osoby np. z wrzodami żołądka.
Pieczywo graham – to pieczywo z maki pszennej razowej, często wskazywane jako zdrowsza alternatywa dla pieczywa jasnego, lub pieczywa żytniego, które nie każdy toleruje. Też ma niski indeks glikemiczny i jest polecany osobom, które chorują na cukrzyce lub odchudzają się.
Warto też zaznaczyć, że niekiedy miesza się mąkę żytnią z pszenną, a w efekcie powstaje pieczywo, które łączy w różnym stopniu cechy obu rodzajów.
I ostania rada na koniec – lepiej unikać pieczywa pakowanego w worki foliowe. Czasami ma więcej nieporządnych dodatków niż tradycyjny chleb, a opakowanie zatrzymuje wilgoć, co sprzyja rozwojowi pleśni.